El cuidado y la ciudadanía sostenible. ¿Una relación problemática? ¿UNA RELACIÓN PROBLEMÁTICA?

Contenido principal del artículo

Aura Trifu

Resumen

En el marco de un programa doctoral, se ha realizado una investigación-acción participativa con la finalidad de explorar las posibilidades que ofrece la noción de Quantum Satis de la farmacología y seguridad alimentaria para cultivar una ciudadanía sostenible. Alumnado, docentes, colectivos no docentes y familias de una escuela de infantil y primaria de los Pirineos andorranos, colaboraron en la coproducción de significados que permiten formular un marco conceptual y operativo para el aprendizaje de la autorregulación sostenible del consumo. Este artículo se centra en resultados parciales del estudio y muestra que la investigación realizada problematiza el valor del cuidado y contribuye al conocimiento describiendo una escala de significados para este valor. En un extremo de esta escala se encuentra el valor del cuidado sistémico que enlaza el cuidado con el carácter eco e interdependiente de la vida. En el otro extremo se encuentra el valor del cuidado hedonista, que perpetua los modelos de producción y consumo depredadores. En el medio, la tensión entre un significado correctivo y uno proactivo del cuidado. La clave para cultivar una ciudadanía sostenible es redefinir la escuela como comunidad de práctica donde las personas aprendan a cuidarse cuidando el espacio socio-ecológico del cual forman parte.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Detalles del artículo

Cómo citar
Trifu, Aura. 2023. «El Cuidado Y La ciudadanía Sostenible. ¿Una relación problemática? : ¿UNA RELACIÓN PROBLEMÁTICA?». Kult-ur 10 (19). https://doi.org/10.6035/kult-ur.7048.
Sección
Àgora

Citas

Anderson, Gary y Herr, Kathryn (2009). “El docente-investigador: la investigación-acción como una forma válida de generación de conocimientos” en La investigación educativa: una herramienta de conocimiento y de acción, complilado por I. Sverdlick, 47-69. Madrid, CEP S.L.

Barbour, Rosalind S. (2014). “Quality of Data Analysis”, en The SAGE handbook of qualitative data analysis, editado por U. Flick, 496-509. Sage.

Barbour, Rosalind S. (2013). “Focus Group”. Keynote in IIQM-ATLAS.ti Qualitative Methods Webinar Series, April 16, 2013. https://www.youtube.com/watch?v=5xPYGXJ_hM4&list=PL8CTEdsSSmZEq7SnpRtBzUijqXaaeTUdF&index=32

Butlletí Official del Principat d’Andorra (BOPA) (2015). Decret d’ordenament de l’educació bàsica obligatòria del sistema educatiu andorrà. Govern d’Andorra.

Cadavid-Velásquez, Edith de Jesús, Pérez-Vásquez, Nabi del Socorro y Flórez-Nisperuza, Elvira Patricia (2021). “El valor del cuidado del ambiente potenciado desde el vínculo didáctico madre-Tierra en estudiantes de la educación media colombiana”. Entramado vol. 17 (2), 196-206 https://doi.org/10.18041/1900-3803/entramado.2.6093

Chevalier, Jacques M. y Buckles, Daniel J. (2011). Guía para la Investigación, la Evaluación y la Planificación Participativas. SAS2 Dialogue.

Comins Mingol, Irene (2008). La ética del cuidado y la construcción de la paz. Icaria.

Deci, Edward L. y Ryan, Richard M. (2008). “Hedonia, Eudaimonia, and well-being: An Introduction”. Journal of Happiness Studies (9), 1–11, https://doi.org/10.1007/s10902-006-9018-1

Díaz Barriga Arceo, Frida (2003). “Cognición situada y estrategias para el aprendizaje significativo”. REDIE. Revista Electrónica de Investigación Educativa, vol. 5 (2), 105-117. http://www.redalyc.org/articulo.oa?id=15550207

Dombayci Mehmet A., Demir Metin, Tarhan, Sinem y Bacanlı, Hasan (2009). “Quadruple Thinking: Caring Thinking”. Procedia Social and Behavioral Sciences (12), 552–561. https://doi:10.1016/j.sbspro.2011.02.067

Durán Rodríguez, Rafael (2009). “Aportes de Piaget a la educación: hacia una didáctica socio-constructivista”. Dimensión empresarial vol. 7 (2), 8 – 11. https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=3990224

European Commission (2022). Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions on the European care strategy. Brussels, 7.9.2022. https://ec.europa.eu/social/BlobServlet?docId=26014&langId=en

Gallopín, Gilberto C. (2003). Sostenibilidad y desarrollo sostenible: un enfoque sistémico. Naciones Unidas. https://repositorio.cepal.org/handle/11362/5763

Herrero, Yayo (2012). “Propuestas Ecofeministas para un sistema cargado de deudas”. Revista de Economía Crítica, vol. (13), 30-54. https://revistaeconomiacritica.org/index.php/rec/article/view/521

Hernández Sampieri, Roberto, Fernández Collado, Carlos y Baptista Lucio, María del Pilar (2010). Metodología de la investigación. Mc Graw Hill.

Lipman, Matthew (2003). Thinking in Education. Cambridge University Press (2ª ed.).

Micheletti, Michele y Stolle, Dietlind (2012). “Sustainable Citizenship and the New Politics of Consumption”. The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science, AAPSS 644(88), 88-120. https://www.researchgate.net/deref/http%3A%2F%2Fann.sagepub.com%2Fcontent%2F644%2F1%2F88

Montagut, Xavier y Gascón, Jordi (2014). Alimentos desperdiciados. Un análisis del derroche alimentario desde la soberanía alimentaria. Icaria, Barcelona.

Niell, Manel y Agelet, Antoni (2011). Remeis i plantes d’ús tradicional del pirineu. Recull etnobotànic i etnomicològic de les Valls d’Andorra. Centre d’Estudis de la Neu i de la Montanya d’Andorra (CENMA) de l’Institut d’Estudis Andorrans.

Novo, María (2009). “La educación ambiental, una genuina educación para el desarrollo sostenible”. Revista de Educación, número extraordinario, 195 – 217. https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=3019430

Palinkas, Lawrence A., Horowitz, Sarah M., Green, Carla A., Wisdom, Jennifer P., Duan, Naihua y Hoagwood, Kimberly (2015). “Purposeful sampling for qualitative data collection and analysis in mixed method implementation research”. Administration and Policy in Mental Health and Mental Health Services Research (Springer Nature), vol. 42 (5), 533–544. http://dx.doi.org/10.1007/s10488-013-0528-y

Ryan, Richard M., y Deci, Edward L. (2000). “Self-Determination Theory and the Facilitation of Intrinsic Motivation, Social Development, and Well-Being”. American Psychologist, vol. 55 (1), 68-78. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0003-066X.55.1.68

Schwartz, Shalom H. (1992). “Universals in the Content and Structure of Values: Theory and Empirical Tests in 20 Countries”. En M. Zanna (Ed.), Advances in Experimental Social Psychology, vol. (25), Academic Press, 1-65. https://doi.org/10.1016/S0065-2601(08)60281-6

Sterling, Stephen (2003). Whole System Thinking as a Basis for Paradigm Change in Education. Explorations in the Context of Sustainability (Tesis doctoral), University of Bath. http://www.bath.ac.uk/cree/sterling/sterlingthesis.pdf

Stringer, Ernie (2008). Action Research in Education. Pearson Education Inc.

Thorensen, Victoria (2002). “Developing Consumer Citizenship”. Conference report, Hamar, Noruega, 20-23 April 2002, and Project progress report. https://brage.inn.no/inn-xmlui/bitstream/handle/11250/133667/opprapp04_2002.pdf?sequence=1

Trifu, Liliana Aura (2021). “Quantum Satis”: Una Propuesta Conceptual y Operativa Para Educar en el Consumo Sostenible. Teoría y práctica a partir de un estudio de caso, (Tesis doctoral), Universidad Jaume I. https://www.tdx.cat/handle/10803/673918