Pandèmia i postpandèmia, escola i vida quotidiana d’infanteses rurals en el centre de Mèxic
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
Resum
En aquest article es presenten els resultats d’una recerca de camp sobre les infanteses rurals que va tindre com a objectiu comparar dos moments relacionats amb la pandèmia en l’aprenentatge en xiquets i xiquetes d’una localitat del centre de Mèxic. L’abordatge es va fer des de la geografia de les infàncies, per la qual cosa es va posar en pràctica una metodologia de tall horitzontal amb un grup de quart any d’educació bàsica. L’estratègia va ser l’elaboració d’una activitat durant el seu horari de classes dividida en tres moments: la lectura d’un conte, un grup focal i la realització d’un dibuix comparatiu. Aquest treball apunta a qüestionar criteris de vulnerabilitat en l’aprenentatge de les infanteses rurals, com ara la falta de tecnologies i les mancances econòmiques, perquè és possible que aquests no aconseguisquen captar tots els tipus d’aprenentatges i habilitats desenvolupades com a efecte de les crisis, especialment per als qui viuen en els espais rurals.
Descàrregues
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##

Aquesta obra està sota una llicència internacional Creative Commons Reconeixement-NoComercial-SenseObraDerivada 4.0.
Tots els continguts de la revista kult-ur se distribueixen sota una llicència d'ús i distribució Creative Commons Atribució-Compartir Igual 4.0 Internacional (CC BY-SA 4.0), excepte indicació contrària. Pot consultar ací la versió informativa i el text legal de la llicència. La indicació de la llicència d'ús i distribució CC BY-SA 4.0 ha de constar expresament d'aquesta manera quan siga necessari.
Referències
Barbosa Silveira, M. C. y Fernandes, S. B. (2013). «Educação Infantil e Educação
no Campo: Um Encontro Necessário para Concretizar A Justiça Social Com As
Crianças Pequenas Residentes em Áreas Rurais». Reflexão E Ação 21, [s.n.],
enero-junio, pp. 299-315. Disponible en: https://online.unisc.br/seer/index.
php/reflex/article/view/3388
Belay, D. G. (2020). «COVID-19, Distance Learning and Educational Inequality in
Rural Ethiopia». Pedagogical Research 5, n.º 4: [s.p.] (em0082). Disponible
en: https://doi.org/10.29333/pr/9133
Castellanos-Páez, V., Abello-Correa, R., Gutiérrez-Romero, M., Ochoa-Angrino, S.,
Rojas, T. y Taborda-Osorio, H. (2022). «Impacto de La Pandemia en El Aprendizaje:
Reflexiones Desde la Psicología Educativa». Praxis & Saber 13, n.º 34,
marzo. Disponible en: https://doi.org/10.19053/22160159.v13.n34.2022.14532
Castro, Roberto. (2000). La vida en la adversidad: el significado de la salud y la reproducción
en la pobreza. Ciudad de México: Universidad Nacional Autónoma
de México.
Comisión Nacional de Derecho Humanos (CNDH). (2020). Infancias encerradas.
Ciudad de México: CND.
Contreras Molotla, F. (2023). «Hogares Rurales y Covid-19 en México». En: Salas
Quintanal, H. y Pérez Castro, A. B. (coord.). La década covid en México: los
desafíos de la pandemia desde las ciencias sociales y las humanidades Tomo 3.
Afectaciones de la pandemia a las poblaciones rurales en México, pp. 41-72.
Ciudad de México: Universidad Nacional Autónoma de México.
Danic, I., Delalande, J. y Rayou, P. (2006). Enquêter auprês d’enfants et de jeunes:
objets, méthodes et terrains de recherche en sciencies sociales. Rennes: Pressses
universitaries de Rennes.
Duarte, C. (2012). «Sociedades adultocéntricas: sobre sus orígenes y reproducción
». En: Última década 20, n.º 36, pp. 99-125. Disponible en: http://dx.doi.
org/10.4067/S0718-22362012000100005
Freeman, C. (2019). “Twenty-five years of Children’s Geographies: a planner’s perspective”.
Children’s Geographies 18, n.º 1, pp. 110-121. Disponible en:https://
www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/14733285.2019.1598547.
Frers, L. y Lars M.. (2022). “Hierarchy and Inequality in Research: Practices, Ethics
and Experiences”. Qualitative Research 22, n.º 5, pp. 655-667. Disponible en:
https://doi.org/10.1177/14687941221098920
Fondo de Naciones Unidas para la Infancia (Unicef). (2020). Moni Se Queda en
Casa. Ecuador: UNICEF. Disponible en: https://www.unicef.org/ecuador/media/
/file/Ecuador_moni_se_queda_casa.pdf.pdf
Fondo de las Naciones Unidas para la Infancia (Unicef). (2021). Evitemos una década
perdida: Hay que actuar ya para revertir los efectos de la COVID-19 sobre
la infancia y la juventud. Informe. Nueva York: Naciones Unidas. Disponible
en: https://www.unicef.org/media/112976/file/UNICEF%2075%20report%20
Spanish.pdf
Hammond, L. (2021). “Recognising and Exploring Children’s Geographies in School
Geography”. Children’s Geographies 20, n.º 1, pp. 64-78. Disponible en:
https://doi.org/10.1080/14733285.2021.1913482
Horton, J., Kraftl, P. y Tucker, F. (2008). “The Challenges of ‘Children’s Geographies’:
A Reaffirmation”. Children’s Geographies 6, n.º 4, pp. 335-48. Disponible
en: https://doi.org/10.1080/14733280802338049
Instituto Nacional de Geografía y Estadística (INEGI). (2021a). Encuesta para la
medición del impacto COVID-19 en la educación (ECOVID-ED) 2020. Aguascalientes:
INEGI.
Instituto Nacional de Estadística y Geografía (INEGI). (2021b). Censo General de
Población y Vivienda 2020. México: INEGI.
Juárez, D. y Rodríguez, C. (2016). «Factores que Afectan a La Equidad Educativa
en Escuelas Rurales de México». Pensamiento Educativo, 53 (2), noviembre,
pp. 1-14. Disponible en: https://doi.org/10.7764/PEL.53.2.2016.8
Kesby, M. (2007). “Methodological Insights on and from Children’s Geographies”.
Children’s Geographies 5, n.º 3, pp. 193-205. Disponible en: https://doi.
org/10.1080/14733280701445739
Jader Janer, L. (2013). «Geografia da Infância: Contribuições aos Estudos das Crianças
e Suas Infâncias». Revista de Educação Pública 22, vol. 49 (1), pp. 283-
Disponible en: https://periodicoscientificos.ufmt.br/ojs/index.php/educacaopublica/
article/view/915
Malkki, L. y Martin, E. (2003). “Children and the gendered politics of globalization.
Remebrance of Sharon Stephen”. En American Ethnologist 30, no.2: 216-224.
Disponible en: https://doi.org/10.1525/ae.2003.30.2.216
Martínez, E., Vallejo, J. y Hernández, I. (2023). «Hogares rurales y estrategias adaptativas
frente al COVID-19. Reflexiones desde la región noroeste del Estado
de México». En: Salas, H. y Pérez, A. (coord..). La década Covid en México:
los desafíos de la pandemia desde las ciencias sociales y las humanidades,
pp. 111-148. Ciudad de México: Universidad Nacional Autónoma de México.
Muñiz, P. (2001). «La situación escolar de niñas y niños rurales en México». Estudios
Demográficos y Urbanos 16, n.º1, enero-abril, pp. 53-83. Disponible en:
https://doi.org/10.24201/edu.v16i1.1096
Ortiz Guitart, A. (2007). «Geografías de la infancia: descubriendo «nuevas formas»
de ver y de entender el mundo». Documents d’anàlisi geográfica 49, [s.n.],
pp. 197-216. Disponible en: https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=
Pérez-Soto, F., Escamilla-García, P., Figueroa-Hernández, E. y Pérez-Figueroa, R.
(2021). «Bienestar infantil y capacidades humanas entre niños, niñas y adolescentes
(NNA) trabajadores de zonas agrícolas rurales en México». Papeles de
Población 26, n.º105, pp. 97-129. Disponible en: http://dx.doi.org/10.22185/2
2020.105.23
Sirota, R. (ed.) (2006). Éléments pour une sociologie de l’enfance. Rennes: Presses
universitaires de Rennes.
Salas, H. y Pérez, A. B. (2023). «Introducción: Condiciones y secuelas de la pandemia
en espacios rurales». En: Salas Quintanal, H. y Pérez Castro, A. B. (coord.).
La década Covid en México: los desafíos de la pandemia desde las ciencias
sociales y las humanidades Tomo 3. Afectaciones de la pandemia a las poblaciones
rurales en México, pp. 23-40. Ciudad de México: Universidad Nacional
Autónoma de México.
Tadesse, S. y Muluye, Worku. (2020). “The Impact of COVID-19 Pandemic on Education
System in Developing Countries: A Review”. Open Journal of Social
Sciences 8, n.º10, pp. 159-170. Disponible en: https://www.scirp.org/journal/
paperinformation?paperid=103646
Universidad Iberoamericana y Unión de Naciones Unidas para la Infancia (Unicef)
(ed.). (2022). “ENCOVID-19 Infancia. Resultados mayo de 2020 a octubre de
”. México: Universidad Iberoamericana y UNICEF. [Consulta: 3 de abril
de 2024]. Disponible en: https://www.unicef.org/mexico/media/6751/file/Resultados%
a%20octubre%202021.pdf.
Yarwood, R. y Tyrrell, N. (2012). “Why Children’s Geographies?”. Geography 97,
n.º 3, pp. 123-128. Disponible en: https://doi.org/10.1080/00167487.2012.120