Innovación transformadora. Propuestas desde la innovación social colectiva para el desarrollo humano

Contenido principal del artículo

Alejandra Boni
Sergio Belda-Miquel
Victoria Pellicer-Sifres

Resumen

Hay muchas maneras de entender y practicar la innovación social. En este artículo queremos abordar una perspectiva concreta: la innovación social colectiva (ISC) que busca explícitamente la transformación de los regímenes socio-técnicos. A partir del análisis de dos experiencias que tienen lugar en Valencia (grupos de consumo y una cooperativa energética), caracterizamos el sentido de la transformación de las ISC y su direccionalidad. Para lo primero, se recurre al marco de las transiciones socio-técnicas, mientras que para lo segundo el análisis se realiza desde el desarrollo humano. El análisis arroja diferencias sustanciales en la manera en la que las ISC entienden la producción, las tecnologías, las políticas y regulaciones, la estructura industrial, los canales de acceso y las fuentes de conocimiento, respecto de las prácticas socio-técnicas dominantes. Asimismo evidencia que sus propuestas se alinean claramente con los principios del desarrollo humano y permiten la expansión de capacidades y de agencia.

There are many ways to understand and practice social innovation. In this article we touch upon a specific perspective: grassroots innovations (gi) which explicitly seek the transformation of socio-technical regimes. From the analysis of two experiences that took place in the city of Valencia (consumer groups and an energy cooperative), we characterize the sense of the transformation of the grassroots and its directionality. For the former, the framework of socio-technical transitions is used, while, for the latter, the analysis is being made through the human development approach. The analysis reveals substantial differences in the way in which gi understand production, technologies, policies and regulations, industrial structure, access channels and sources of knowledge, compared with dominant socio-technical practices. It also shows that their proposals are clearly aligned with the principles of human development and allow the expansion of capabilities and agency. 

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Detalles del artículo

Cómo citar
Boni, A., Belda-Miquel, S., & Pellicer-Sifres, V. (2018). Innovación transformadora. Propuestas desde la innovación social colectiva para el desarrollo humano. RECERCA. Revista De Pensament I Anàlisi, (23), 67–94. https://doi.org/10.6035/Recerca.2018.23.4
Sección
Artículos

Citas

Abad Montesinos, Jaime & Abad Montesinos, Mercedes (2014). La economía social y solidaria como alternativa económica. Bienes comunes y democracia. Recerca. Revista de Pensament i Anàlisi, 15, 55-75.

Alkire, Sabina & Deneulin, Severine (2009). The human development and capability approach. En Deneulin, Severine & Shahani, Lila (eds.) An Introduction to the Human Development and Capability Approach, 22-49. Londres: Earthscan.

Barcia, José Vicente & Romero, Cote (2014). Alta tensión: por un nuevo modelo energético sostenible, democrático y ciudadano. Madrid: Icaria.

Belda-Miquel, Sergio, Pellicer-Sifres, Victoria y Alejandra Boni (2016). Rethinking transformation to face climate change. Insights an energy grassroots experience. 4s/EASST Conference. 1-3 septiembre 2016. Barcelona.

Boni, Alejandra & Melanie Walker (2016). Universities and global human development: Theoretical and empirical insights for social change. Routledge.

Cabanes Morote, Mar & Gómez López, José Daniel (2014). Economía social y soberanía alimentaria. Aportaciones de las cooperativas y asociaciones agroecológicas de producción y consumo al bienestar de los territorios. ciriec-España, Revista de Economía Pública, Social y Cooperativa, 82, diciembre-enero, 127-154.

Caney, Simon (2010). Climate Change, Human Rights, and Moral Thresholds. En Gardiner, Stephen, Caney, Simon, Jamieson, Dale & Shue, Henry (eds.) Climate Ethics: Essential Readings. Nueva York: Oxford University Press.

Cavallini, Simona, Soldi, Rosella, Friedl, Julia & Volpe, Margherita. (2016). Using the quadruple helix approach to accelerate the transfer of research and innovation results to regional growth. Consortium Progress Consulting Srl & Fondazione formit. Recuperado de http://bit.ly/2zgInpZ. [Consultado el 20 de enero de 2009.]

Comim, Flavio & Carey, Frank (2001). ‘Social capital and the Capability Approach: are Putnam and en incompatible bedfellows?’, paper presented at the eaepe Conference ‘Comparing Economic Institutions’, Siena, noviembre.

Crocker, David (2008). Ethics of Global Development: Agency, Capability, and Deliberative Democracy. Cambridge, Nueva York: Cambridge University Press.

Dubuisson-Quellier, Sophie, Lamine, Claire & Le Velly, Ronan (2011). Citizenship and Consumption: Mobilisation in Alternative Food Systems in France. Sociologia Ruralis, Wiley, 51(3), 304-323.

Freeman, Chris (1991). Technology, progress and the quality of life. Science and Public Policy, 18(6), 407-418.

Geel, Frank W. (2002). Technological transitions as evolutionary reconfiguration processes: a multi-level perspective and a case-study. Research Policy 31, 1257-1274. doi: 10.1016/S0048-7333(02)00062-8.

Geels, Frank W. (2011). The multi-level perspective on sustainability transitions: Responses to seven criticisms. Environmental Innovation and Societal Transitions 1(1): 24-40. doi:10.1016/j.eist.2011.02.002.

Geels, Frank W. & Schot, Johan W (2007). Typology of sociotechnical transition pathways. Research Policy 36:399-417. doi: 10.1016/j.respol.2007.01.003.

Goodman, David; DuPuis, Erna Melanie & Goodman, Michael K. (2012). Alternative food networks: Knowledge, practice, and politics. Routledge.

Ibrahim, Solava (2006). From Individual to Collective Capabilities: The Capability Approach as a Conceptual Framework for Self-help. Journal of Human Development and Capabilities: A Multi-Disciplinary Journal for People-Centered Development, 7, 397-416.

Innerarity, Daniel (2012). Otra ciencia económica. Recerca: Revista de Pensament i Anàlisi 12: 53-60.

Klein, Juan Luis (2014). L’innovation sociale au coeur de l’analyse de la transformation sociale. La programmation scientifique du crises 2014-2020. Les Cahiers du crises. Collection Études théoriques et méthodologiques. ET1703.

Marques, Pedro, Morgan, Kevin & Richardson, Ranald (2017). Social innovation in question: The theoretical and practical implications of a contested concept. Environment and Planning C: Politics and Space, 2017, doi: 10.1177/2399654417717986.

Moulaert, Frank, Mehmood, Abid, MacCallum, Diana & Leubolt, Bernhard (eds.) (2017). Social innovation as a trigger for transformations-the role of research, Louxembourg: European Commission. Recuperado de https://ec.europa.eu/research/social-sciences/pdf/policy_reviews/social_innovation_trigger_for_transformations.pdf. [Consultado el 30 de enero de 2018.]

Nussbaum, Martha Craven (2012). Las mujeres y el desarrollo humano. Barcelona: Herder Editorial.

OECD (2010) The OECD innovation strategy: getting a head start on tomorrow. Paris: Organisation for Economic Co-operation and Development. Recuperado de http://www.oecd.org/sti/inno/theoecdinnovationstrategygettingaheadstartontomorrow.htm. [Consultado el 29 de enero de 2018.]

Ordóñez Roig, Vicente. (2014). Economía, valores y democracia. Diálogo con Christian Felber. Recerca. Revista de Pensament i Anàlisi 15: 153-161.

Pellicer-Sifres, Victoria, Belda-Miquel, Sergio, López-Fogués, Aurora & Alejandra Boni Aristizábal, A. (2017). Grassroots Social Innovation for Human Development: An Analysis of Alternative Food Networks in the City of Valencia (Spain). Journal of Human Development and Capabilities, 18(2), 258-274.

Pellicer-Sifres, Victoria, Belda-Miquel, Sergio, Cuesta-Fernández, Iván & Alejandra Boni (2018). Learning, transformative action, and grassroots innovation: Insights from the Spanish energy cooperative Som Energia. Energy Research & Social Science, 42, 100-111.

PNUD (2010). Informe de Desarrollo Humano. Nueva York: pnud.

Scott-Cato, Mollie & Hillier, Jean J. (2010). How could we study climate-related social innovation? Applying Deleuzean philosophy to transition towns. Environmental Politics 19(6): 869–887. doi: 10.1080/09644016.2010.518677.

Sen, Amartya K. (1999). Development as Freedom. Oxford: Oxford University Press.

Seyfang, Gill & Smith, Adian (2007). Grassroots Innovations for Sustainable Development: Towards a New Research and Policy Agenda. Environmental Politics 16(4):584–603. doi: 10.1080/09644010701419121.

Seyfang, Gill & Haxeltine, Alex (2012). Growing grassroots innovations: Exploring the role of community based initiatives in governing sustainable energy transitions. Environment and Planning C: Government and Policy 30(3): doi: 381–400. 10.1068/c10222.

Smith, Adrian (2017). Innovación social, democracia y makerspaces. Revista Española del Tercer Sector, 36, 49-74.

Smith, Adrian (2007). Translating Sustainabilities between Green Niches and Socio-Technical Regimes, Technology Analysis & Strategic Management 19(4): 427-450 doi: 10.1080/09537320701403334.

Smith, Adrian & Seyfang, Gill (2009). Grassroots Innovations for Sustainable Consumption en Seyfang, Gill (ed.) The New Economics of Sustainable Consumption, pp. 63-82. Londres: Palgrave Macmillan.

Smith, Adrian, Ely, Adrian, Fressoli, Mariano, Abrol, Dinesh & Arond, Elisa (2016). Grassroots innovation movements. Londres: Routledge.

Sovacool, Benjamin K. & David J. Hess. Ordering theories: Typologies and conceptual frameworks for sociotechnical change. Social studies of science 47.5 (2017): 703-750. doi: 10.1177/0306312717709363.

Tirado, Sergio, Jiménez, Luis, López, José Luis & Martín, Jorge (2014). Pobreza energética en España. Análisis de tendencias. Madrid: Asociación de Ciencias Ambientales. Recuperado de https://unaf.org/wp-content/uploads/2014/05/estudio-de-pobreza-energ%C3%A9tica-enespa%C3%B1a-2014.pdf. [Consultado el 29 de enero de 2018.]

Urkidi, Leire, Lago, Rosa, Basurko, Izaro, Mantxo, Martín, Barcena, Iñaki & Akizu, Ortzi (2015). Transiciones energéticas: sostenibilidad y democracia energética. Bilbao: Euskal Herriko Unibertsitatea, Argitalpen Zerbitzua.

Vivas, Ester (2010). El consum agroecològic a l’estat espanyol: una opció política. En Medina, F. Xavier (ed.). Reflexions sobre les alimentacions contemporànies. de les biotecnologies als productes ecològics. Barcelona: Universitat Oberta de Catalunya.